EÜ’DE “1. Uluslararası Türk Dünyası Halk Çalgıları Sempozyumu” – GÜNDEM

Ege Üniversitesi Konservatuarı’ndan dünyada bilimsel bir ilk daha… Ege Üniversitesi Türkiye Devlet Müzik Konservatuvarı (UE) (DTMK) tarafından düzenlenen “1. “1.” Uluslararası Türk Dünyası Halk Çalgıları Sempozyumu “Yaylı Çalgılar”. “Uluslararası Dünya Türk Halk Çalgıları Sempozyumu” düzenlendi. Konservatuvar Etkinlik Salonu’nda gerçekleştirilen sempozyum iki oturum halinde gerçekleştirildi. Sempozyumda DTMK Müdürü Prof. Özge Gülbey Usta’nın yanı sıra Konservatuvar yöneticileri ve farklı ülkelerden yaylı çalgı uzmanları da hazır bulunurken, sempozyumun açılış konuşmasını DTMK Müdürü Prof.Dr. yaptı. Bu tür sempozyumların sürekliliği. Tema itibariyle dünyada ilk kez düzenlenecek olan Dünya Türk Halk Çalgıları Serisi’nin ‘Yaylı Halk Çalgıları’ sempozyumuna tanıklık edeceğiz. “Her yıl farklı enstrümanlar belirleyerek sempozyumumuzun devamlılığını sağlayarak Türk halk müziğinin her enstrümanının geniş kitlelerce öğrenilmesine ve yayılmasına katkıda bulunmak istiyoruz” dedi. Sempozyumun ilk oturumunda “Türklerin Türkiye dışında icra ettiği Yaylı Halk Çalgıları” konusu ele alındı. EÜ DTMK Türk Halk Müziği Bölüm Başkanı Doç. Dr. Özgür Çelik’in başkanlığını yaptığı oturuma Özbek öğretmeni katıldı. Görmek. Nilüfer Botirova, öğretmen. Görmek. Rasulov O’ktam O’lmasovich, prof. Zokirov Azizjon Rayimjonavich, Azerbaycan’dan Prof. Dr. Abbasgulu Necefzade, Öğr. Gör. Görmek. Mahire Guliyeva, AB DTMK eğitmeni. Görmek. Konuşmacı Tuva Özerk Cumhuriyeti’nden profesör Dr. Atakan Deligöz’dü. Görmek. IgorKoshkhendey, Türkmenistanlı Prof. Dr. Jamilya Gubanova, Kazakistan’dan öğretim görevlisi. Görmek. “Kendi Alanında İlk Sempozyum”a İran Güney Azerbaycan’dan Lylilya Tazhibayeva ve Mohammadreza Erfani videoyla katıldı. Oturum Başkanı Doç. Dr. Özgür Çelik şunları söyledi: “Sempozyumumuzda; ortak kültürel mirasımız olan Türk dünyasından telli halk çalgıları; İgil, Kılkopuz, Güce, Sato, Bızançı, Kamança, Kastamonu Kemanesi, İklik, Hegit, BasKemane, Karadeniz Kemençesi ve Kabak Kemane çalgılarını öğreneceğiz. “Şunu belirtmek isterim ki, Ege Üniversitesi Türkiye Devlet Musiki Konservatuvarı olarak, ’12 tel bir arada’ düşüncesiyle Türk halk yaylı çalgıları teması olarak seçtiğimiz bu uluslararası sempozyumun bu yıl da başarıyla gerçekleştirilmesinden gurur duyuyoruz. Kültür’, Türkiye’de bu alanda düzenlenen ilk sempozyumdur.” Video yoluyla katılan öğretmen. Görmek. İgor Koshkendey, Tuva Cumhuriyeti halk çalgısı “İgil” hakkında bilgi vererek yöresel bir yorumda bulunurken, konuşmacı Tar ve Sator hakkında bilgi verdi. Görmek. Öğretmen Bakınız. Nilufar Botırova “Sator çalgısı yaylı çalgılar grubuna dahildir. Bu enstrüman davula en yakın enstrümandır. Davul; Özbekistan, Tacikistan, Uygur ve İran gibi devletlerde kullanılmaktadır. Sator üç telli bir çalgıdır. Kemençe ve diğer telli çalgılar olarak kullanılır. “Sistemik bir benzerlik var” dedi. Öğretmen Gör.Botırova’dan sonra öğretmen. Görmek. Rasulov O’ktam O’lmasovich ve Prof. Zokirov Azizjon Rayimjonavich, Özbekistan’a özgü ezgiler seslendirdi.Prof. “Türk Ortak Mirası” sempozyuma video aracılığıyla katıldı. Dr. Jamilya Gubanova, Türkmen müziğinde Ghjak çalgısı hakkında bilgi verdi. Profesör. Dr. Gubanona, şunları söyledi: “Türkmen müziği, ortak Türk mirasının önemli kollarından ve kültürel değerlerinden biridir. Ghjak perdesiz bir çalgıdır. Sap ve gövde kısmı birbirine tutturulmuştur. Gakka tellerini hazırlamak için ince bakır tel kullanılır. Azerbaycan halk çalgılarından Kamançayı anlatan Prof. Dr. AbbasguluNecefzade, “Sesin genişliği iki oktavdır” dedi ve şöyle konuştu: “Kıvrımlı Rubab ile Kamança arasında benzer ve farklı özellikler var. Rebab telleri günümüzde metalden yapılsa da geçmişte atkuyruğu ile de hazırlanırdı. “Rebab’ın Avrupa’da tanınmasıyla birlikte çello gibi çalgılar da görünür hale geldi” dedi. Profesör. Dr. Necefzade’nin konuşmasının ardından Öğr.Gör. Görmek. Guliyeva ile bir eser seslendirdi.Öğretmen sempozyuma video aracılığıyla katıldı. Görmek. Lylilya Tazhibaeva Kazakistan’ın tipik enstrümanlarından bahsetti. Tazhibayeva “Kılkobız, 9. yüzyılda icat edildiğine inanılan telli bir çalgıdır. Dört teli vardır. 65 santimetredir. Kamancha yapan Doçent Muhammed Rıza Erfani’nin ardından, “Genellikle çam, balkabağı, kuş ağacı, akçaağaç ve cevizden yapılıyor” dedi. Dr. Atakan Deligöz, Tuva Özerk Cumhuriyeti’ne özgü olan Bizaançı çalgısı hakkında bilgi verdi. Öğretmen Bakınız. Dr. Deligöz “Bizaançı, telleri atkıdan yapılmış iki telli bir çalgıdır. Enstrümanın alt kısmında bir ses kutusu bulunmaktadır. Ancak sesli mesajınız zaman zaman değişebilir. AB DTMK doçentlerinden Türkiye’de Çalınan Halk Yaylı Çalgılar, “Ses kutusunun üst kısmı çoğunlukla yaban keçisi derisiyle kaplıdır” dedi. Dr. Ali Maruf Alaskan’ın başkanlığını yaptığı ikinci oturumda ise “Türkiye’de icra edilen popüler yaylı çalgılar” ele alındı. Oturuma AB DTMK öğretmeni katıldı. Doç.Dr.Beril Çakmakoğlu, EÜDTMK Dr.Öğretim Üyesi İdris Ersan Küçük, sanatçı Hegit Bayram Salman ve Doç. Özgür Çelik konuşmacı, Türkiye Radyo Televizyon Kurumu’ndan (TRT) müzik sanatçısı Uğur Önür, TRT Ankara Radyosu Kabak Kemane’den eğitmen sanatçıydı. Görmek. Arslan Akyol video aracılığıyla katıldı. Oturum Başkanı Doç. Dr. Maruf Alaskan, “Bu bölümde şu anda Anadolu’da kullanılan telli çalgılar hakkında bir değerlendirme yapacağız” dedi. Doç. Dr. Kastamonu Kemanesi hakkında bilgi verdi. Dr. Beril Çakmakoğlu “Kastamonu Kemane’si düğünlerde, şenliklerde, dernek etkinliklerinde, askeri gösterilerde vb. çalınır. Kemençeyi içeren gruplardan iki köçek, iki davul ve bir kemaneden oluşan gruba mehtar denir. Mehtar bölgede çok yaygın bir gruptur. Kemane köknar, erik ve dut ağacından yapılır. “Tellere çivilerle dokunularak icra ediliyor” diye konuştu.Sempozyuma video aracılığıyla katılan TRT sanatçısı Uğur Önür, İklik çalgısı hakkında bilgi verdi. Önür, şöyle konuştu: “İklik, göçebe yaşamda önemli olan deve, kuş ve hayvanların oyma yöntemiyle işlenmesidir. İki kulağı var. Sap bölümünde bir tutamak bölümü, özellikle bir açıklık bulunmaktadır. “İkliği kemene kabağından ayıran kanat kısmı var” dedi. “Dube olup paylaşalım, saz olup şarkı söyleyelim.” Dr. Öğr. Üyesi İdris Ersan Küçük, kemençe ile ilgili efsanelere değindi. Küçük, “Kemençe’nin doğuşuyla ilgili birçok efsane var. Rize’de bir çift var ve bu çift buluşamıyor, kovalayanlardan kaçıyorlar, kaçarken “Dal olup paylaşalım, saz olup konuşalım” diyorlar ve biri limon ağacına dönüşüyor ve diğeri serviye dönüşür. Daha sonra kemençe limon ağacından, kemer ise selvi ağacından yapılır. “Bu şekilde sonsuza kadar birlikte olacaklar” dedi. Öğretmen katılımcılara Bas Kemane hakkında bilgi verdi. Görmek. Arslan Akyol “Bas Kemane, her ne kadar oynanış şekli itibariyle Kemane ailesine ait olsa da ayrı bir disiplindir. Bu nedenle bu çalgıya en yakın eğitimi alan çalgı çellodur ve ülkemizde çelloya ek olarak bu çalgının eğitimini ve yaygınlaşmasını Türk devlet müziği konservatuarları sağlamalıdır. Aletimiz çanak ve kol olmak üzere iki parçadan oluşmaktadır. “Bu enstrümana en uygun tel çellodur” dedi. Hegit çalgısını anlatan Bayram Salman, “Hegit, Orta Asya’ya ait kadim Türk halk çalgılarımızdan biridir. Kabak kemanı gibi yukarıdan basılarak çalınır” diyen Hegit Doç. Dr. Özgür Çelik, konuyla ilgili bilgi verdi. Katılımcılara Kabak Kemane hakkında konuşan Yrd. Doç. Kabaktan yapılmıştır. Kabak aynı zamanda dünyanın en eski çalgı yapım malzemesidir” dedi. Oturumların ardından katılımcılara halk oyunları gösterisi sunuldu. Etkinliğin sonunda EÜ DTMK Müdürü Prof. Dr. Emeği geçenlere Özbey tarafından “Katılım Belgesi” takdim edildi. Sempozyumun ardından katılımcılar; Kopuz, Moriin huur, Azerbaycan Aşık Sazı, Dutar, Dombra, Tar ve daha birçok çalgının yer aldığı sergiyi gezdi.
Kaynak: (guzelhaber.net) Güzel Haber Masası

—–Sponsorlu Bağlantılar—–

—–Sponsorlu Bağlantılar—–